Obszar północnych Włoch stanowi jeden z najważniejszych szlaków transportowych Europy, z którego korzysta wielu, także polskich, przewoźników. Sprawia to, że ruch tranzytowy ma tam bardzo duże natężenie, co niestety przekłada się również na większą częstotliwość wypadków z udziałem samochodów ciężarowych. W związku z tym po nowelizacji kodeksu drogowego w lipcu i sierpniu 2010 roku znacznie zaostrzono sankcje za wykroczenia różnego typu. Włoska policja często więc wymierza dotkliwe kary cudzoziemcom, zatrzymując ciężarówki i obciążając ich właścicieli finansowo.
Na jakiej podstawie zatrzymywane są ciężarówki we Włoszech?
Ogólnie rzecz ujmując, ciężarówka może być zatrzymana wskutek bezpośredniej sankcji (będącej wynikiem naruszenia konkretnego przepisu) lub sankcji pośredniej, gdy nie ma możliwości wyegzekwowania kary bezpośredniej (np. gdy kierowca nie jest w stanie od razu zapłacić mandatu).
Jeśli chodzi o sankcje bezpośrednie, administracyjne zatrzymania pojazdów najczęściej są skutkiem złamania art. 46 ustawy 298/74 dotyczącego zezwoleń na międzynarodowy przewóz towarów. Przepis ten jest stosunkowo szeroko interpretowany i włoska policja bardzo skrupulatnie sprawdza jego przestrzeganie w trakcie każdej kontroli — nawet niewielkie uchybienie w formalnościach może skończyć się zatrzymaniem samochodu i dotkliwą karą. Przykładowo brak listu przewozowego CMR będzie kosztował przewoźnika 5 ty. euro, a sam pojazd trafi na parking depozytowy na 3 miesiące. Pojazd zostanie zatrzymany także za złamanie art. 10 (przewóz wyjątkowych towarów bez właściwego zezwolenia) i art. 176 (jazda w przeciwnym kierunku na autostradzie) Kodeksu Drogowego. Oba te przypadki wiążą się z podobnymi do przytoczonych wyżej konsekwencjami dla przewoźnika oraz karami dodatkowymi.
Zatrzymania samochodów wskutek sankcji pośrednich wynikają zaś z art. 207 Kodeksu Drogowego, który nakłada na kierowców pojazdów zarejestrowanych za granicą obowiązek natychmiastowego uiszczania kar pieniężnych za wykroczenia popełniane w ruchu drogowym. Niezależnie od przyczyny niedopełnienia tego obowiązku, pojazd zostanie zatrzymany i przetransportowany na parking depozytowy wskazany przez służby.
Co niesie ze sobą zatrzymanie pojazdu ciężarowego na terenie Włoch?
Poza przytoczonymi wyżej karami, zatrzymania pojazdów nakłada na przewoźnika także obowiązek opłacenia holowania na parking depozytowy (bez względu na to, czy auto jest sprawne) oraz opłacenia kosztów przechowywania na tymże parkingu. Warto jednak pamiętać, że istnieje możliwość obniżenia lub uniknięcia tych kosztów — można bowiem wnioskować o przechowywanie zatrzymanego samochodu na innym, niż wskazany parkingu, zapewniającym odpowiednie warunki. Ostatecznie więc pojazd może trafić na znacznie tańszy lub całkowicie darmowy (np. należący do zaprzyjaźnionej firmy) parking. Rozpatrzenie takiego wniosku trwa jednak około tygodnia. Warto przy tym pamiętać, żeby od razu zabrać z kabiny wszystkie rzeczy osobiste kierowcy — gdy ciężarówka zostanie zamknięta, dostęp do kabiny podlega pod decyzję policji, która może go zupełnie odmówić.
Warto w tym miejscu również nadmienić, że zwykle zatrzymania nie dotyczą przewożonego ładunku. Można go więc przeładować na inny pojazd — oczywiście pod warunkiem, że będzie on spełniał wszystkie wymogi. Gdy charakter danego ładunku uniemożliwia przeładunek ręczny, należy złożyć wniosek o eskortę policji na miejsce przeładunku (również w tym przypadku jego rozpatrzenie potrwa około tygodnia). W sytuacji, gdy przewożony towar podlega pod przepisy TIR lub konwencji międzynarodowej, o planowanym przeładunku trzeba powiadomić Urząd Celny i uzyskać na niego pozwolenie.
Co można zrobić przy zatrzymaniu ciężarówki?
Włoskich mandatów dotyczy jedna podstawowa zasada — ich przyjęcie i opłacenie jest równoznaczne z przyznaniem się do winy i wyklucza możliwość odwołania się do wyższej instancji.
W razie zatrzymania pojazdu można zatem postąpić na dwa sposoby. Pierwszy to oczywiście przyjęcie i opłacenie mandatu (na miejscu u policjanta lub przelewem), a tym samym zgodzić się na 3-miesięczne unieruchomienie pojazdu (choć prefektura może zamienić tę karę na 3-miesięczny zakaz wjazdu na teren Włoch daną ciężarówką — tak procedura trwa tydzień, a pojazd odbiera kierowca, którego dotyczyła kontrola i to konkretnie do niego odnosi się ów zakaz wjazdu). Drugim sposobem jest procedura odwołania.
Jak przebiega procedura odwołania?
Pierwszym krokiem będzie przyjęcie mandatu i zaznaczenie przy jego opłacaniu „versata a titolo di cauzione”, czyli że jest to kaucja. Pojazd trafi na 3 miesiące na wyznaczony parking. Następnie należy złożyć odwołanie do Sędziego Pokoju lub Prefekta. W pierwszym przypadku robi się to bezpośrednio w Kancelarii Sędziego maksymalnie do 60 dni od samego zdarzenia lub otrzymania protokołu. Odwołanie do Prefekta można natomiast złożyć bezpośrednio w Prefekturze (Prefettura) lub w Urzędzie Policji Drogowej (Ufficio di Polizia Stradale) — ma się na to maksymalnie 90 dni. W obu przypadkach pismo odwołania powinno być sporządzone w języku włoskim. Wyjątkiem są tutaj dwa regiony Trentino — Alto Adige i Valle d’Aosta, gdzie dokument ten można przedłożyć odpowiednio w języku niemieckim lub francuskim.
Rozpatrzenie sprawy przez prefekta (wraz z orzeczeniem wyniku) trwa do 120 dni. Okres ten może być jeszcze wydłużony o 30 dni, jeśli pojawi się konieczność złożenia zeznania. Mimo relatywnie długiego czasu oczekiwania warto w pierwszej kolejności składać odwołanie właśnie do Prefekta, jeśli bowiem orzeknie o jego niezasadności (a nawet nałoży jeszcze wyższą karę), można odwołać się od tej decyzji do Sędziego Pokoju — trzeba to zrobić w ciągu 30 dni. Prowadzi to do procedury sądowej i rozprawy, od której wyroku można odwołać się dalej do sądu cywilnego.
W przypadku pozytywnego rozpatrzenia odwołania, przewoźnik może odzyskać kaucję. Zwrot pojazdu wymaga wizyty w Biurze Policji Drogowej (Ufficio Della Polizia Stradale), gdzie wydawana jest „carta liberatoria” (czyli potwierdzenie zgody na zwolnienie pojazdu). Dokument ten należy dostarczyć na parking depozytowy, gdzie, uiszczając uprzednio opłatę postojową, można odebrać zatrzymany pojazd. W przypadku, gdy zatrzymano także dowód rejestracyjny, trzeba udać się do prowincjonalnego Urzędu Motoryzacji, gdzie się dokładne informacje dotyczące jego odbioru.
Podsumowanie
Włoska policja podchodzi bardzo poważnie do przestrzegania przez obcokrajowców (dotyczy to oczywiście nie tylko kierowców ciężarówek z Polski) prawa drogowego. Warto zatem skrupulatnie przestrzegać przepisów i dopełniać wszelkich formalności związanych z transportem przed wjazdem do tego kraju, gdyż perspektywa srogich kar i uziemienia pojazdu we włoskiej miejscowości na 3 miesiące nie jest przyjemna dla żadnego przewoźnika.
